Z DNIA NA DZIEŃ, Z TYGODNIA NA TYDZIEŃ

„Rozmowy z Chopinem i Historią” Stanisławy Podgórskiej

Leszek Żuliński

CIEKAWY ZBIÓR
 
To jest jedna z tych książek na swój sposób ciekawych, której nie można porównywać z innymi. Stanisława Podgórska wydała tomik pod tytułem Rozmowy z Chopinem i Historią. Dla mnie niełatwe będzie to przybliżenie - ze względu na odmienną dykcję, a też rozległość zaprezentowanych strof.  
Ale wyłuskałem kilka mniejszych wierszy. Na przykład utwór pod tytułem przy muzyce. Oto on: słuchając nokturnów płacze / co ta łza znaczy / czy to rozpacz / czy ból ciała / czy to rozkapryszony dzieciak / czy to łzy matek, które maja rozliczne powody / czy to łzy niezgody miłości / czy to burzowe łzy / pokryte słońcem / co to już dawno za horyzontem // muzyczne łzy tym wszystkim / i jeszcze bólem narodzin świata ukrytego / a dobytego z wnętrza kamieni // muzyczne łzy czym więc są  // to perły ciskane w ciemności skrzą / i wystarczy ich do samego końca.
Spójrzcie raz jeszcze na tytuł poetyckiego zbioru: Rozmowy z Chopinem i Historią…
Chopin i historia? Drugiego takiego tomiku daremno szukać. 

Czytaj więcej: „Rozmowy z Chopinem i Historią” Stanisławy Podgórskiej

Notatki na marginesach (48)

Bartosz Suwiński

KOTLINA. PARABAZA

1.
Gniazdo os pod kloszem. Krzaki wspierane na drągach, choinki powiązane sznurami i przycięte przy szczytach. Zapach lipy: odurzająco dziecinny. Mieszka nie tylko na ulicy i we wspomnieniu. Mucha paskudząca kropkę truskawkowego dżemu. Żółwik z plasteliny w postrzępionym listku toaletowego papieru i ślimak, który zaraz tu będzie. Krople wody na odkrytym fragmencie korzenia świerku zadartego przez kosiarkę. Za każdym razem, ilekroć tu przechodzę.

2.
Wierzby i brzozy. To na nie patrzymy z Jankiem. To przy nich mówimy o nich. Czasem jeszcze klon, czy topola. „Tata, patrz jaka wielka rzeźba”. A ja ciągnę za wierzbowy warkocz. I patrzymy w górę, i zatrzymujemy się wokół gniazda. Dalej dąb. I błędy. „Oh no, I know a dirty world / hello hello hello…”.

3.
Najbardziej odległe są możliwości.

4.
Dni puchną od treści, która się zbiera, choć nie pozwala się wyartykułować. Dni tych samych czynności, które tylko markują poprzednie chwyty, choć naszą uwagę usypiają. Dni w których obiecujesz sobie coś, czego od kolejnych dni i tak nie potrafisz zacząć. Dni które zawadzają, a przecież ograbiają mnie z siebie i choćby dlatego są cenne. Dni na dnie o które się obijesz, bez których się nie obejdziesz.

5.
Jeden z nich opiera się łokciem o białe krzesło ze świeczką. Siedzą na ławce we trzech. Dwóch gra na gitarach. Zapamiętale i zaciekle – u Sargenta te dwa przymiotniki bratają się na dobre. Ale mnie interesuje trzeci z nich. Z głową zwróconą w górę. Z nieobecnym spojrzeniem. Zwalniający oczy z treści. Dla muzyki jedynie obecny. W bałaganie. Za osiemnaście lat rozpocznie się XX wiek.

Czytaj więcej: Notatki na marginesach (48)

„Kim jesteś” Miry Góreckiej

Irmina Kosmala

TRAKTAT O POSZUKIWANIU WŁASNYCH DRÓG W ŻYCIU 

Nie ma nic piękniejszego niż chwile przed podróżą, chwile, gdy jutrzejszy horyzont przychodzi nas odwiedzić i dać nam swoje obietnice.
                                              Milan Kundera, Życie jest gdzie indziej

Intrygujący tytuł i dopełniająca wrażenia tajemniczości okładka – oto sensualne przymioty książki, po którą sięgnie z pewnością wzrokowiec taki, jak ja. Kim jesteś – tytuł bez znaku zapytania intryguje, uwodzi i porusza naszą wyobraźnię. „Wiem, kim jesteś”– dopowiadamy natychmiast w myślach. A może: „Zdradzę ci, kim jesteś", lub dosadniej – „Oto, kim jesteś”.
Po myślowej ekwilibrystyce nareszcie wchodzimy w opowieść, aby przekonać się, dokąd powiedzie nas ona i jakie pytanie w naszej głowie uspokoi.

Akcja powieści rozpoczyna się w latach trzydziestych ubiegłego wieku w Starogardzie Łobeskim (zwanym wówczas Starogortem). To właśnie tu przybywali z kraju co roku robotnicy sezonowi, by u Grafa Henninga von Borcke, właściciela ogromnych połaci ziemskich oraz okolicznych wsi, pracować. Jednym z nich był Stanisław Zimoch, który z roku na rok asymilował się z otoczeniem i zostawał coraz dłużej, by w końcu osiąść tu na stałe wraz ze swoją małżonką Marianną. Pod koniec roku, w którym nasz bohater podjął decyzję o zamieszkaniu u hrabiego,  na świat przyszedł ich jedynak, Piotr.

Tuż przed II wojną światową, w1938 roku, zarządca pałacu Grafa von Brocke, Wili, przywiózł do majątku trzyletniego chłopca o imieniu Adam, którego rodzice oraz rodzeństwo zginęli z rąk bandytów podczas podróży do Berlina. Przynajmniej taką historię rozpowszechniano i przyswojono zaadoptowanemu przez rodzinę sierocie. W rzeczywistości chodziło o Noc kryształową – pogrom Żydów przez Niemców, dokonany w nocy z 9 na 10 listopada pamiętnego roku.

Czytaj więcej: „Kim jesteś” Miry Góreckiej

ORFEUSZ dla Andrzeja Kopackiego

Decyzją jury w składzie: prof. Jarosław Ławski (przewodniczący), Anna Legeżyńska, Antoni Libera, Bronisław Maj, Marek Zagańczyk, laureatem Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego ORFEUSZ za najlepszy tom poetycki roku 2020 został Andrzej Kopacki za tom Sonety, ody, wiersze dla Marianny opublikowany przez Wydawnictwo FORMA ze Szczecina. Orfeusza Mazurskiego za najlepszy tom wydany w Polsce północno-wschodniej (Warmia, Mazury, Podlasie) otrzymała Teresa Radziewicz za tomik Ś opublikowany przez  Książnicę Podlaską.
W głosowaniu internautów oraz uczestników gali przyznania nagród zwyciężył Józef Baran, autor tomiku W wieku odlotowym. Spotka się on z czytelnikami na jesiennym wieczorze autorskim.

X edycję nagrody świętowano na plenerowej scenie przy Muzeum w Praniu. Z tej okazji ukazało się jubileuszowe wydawnictwo Trudno jest żyć w złym świecie i śpiewać (tytuł pochodzi z Notatnika z Altengrabow K. I. Gałczyskiego), rodzaj almanachu zawierającego wiersze 22 laureatów wszystkich dotychczasowych edycji Orfeusza.
Publiczność gali wręczenia nagród wysłuchała wierszy finalistów w interpretacji Doroty Landowskiej, w oprawie muzycznej Aleksandra Dębicza (fortepian) i Michała Żaka (flet, cymbały). Laudacje wygłosili członkowie jury.

W finałowej piątce nominowanych znalazły się, oprócz Andrzeja Kopackiego: Józef Baran (W wieku odlotowym), Izabela Fietkiewicz-Paszek (Lipiec na Białorusi), Ewa Ledóchowicz (Sekwoje) i Janusz Solarz (Dziecinada). 

Czytaj więcej: ORFEUSZ dla Andrzeja Kopackiego