Z DNIA NA DZIEŃ, Z TYGODNIA NA TYDZIEŃ

Angelika Kauffmann jako malarka i „piękna dusza” w powieści Alioth "Wnikliwe spojrzenie"

Barbara Rowińska-Januszewska
Gabrielle Alioth (ur. 1955 w Bazylei) jest współczesną, niemieckojęzyczną pisarką szwajcarską, od połowy lat 80tych zamieszkującą w Irlandii. Podobnie jak jej rodaczka Eveline Hasler, Alioth specjalizuje się w powieści historycznej. Do jej najbardziej znanych utworów należy dwuczęściowa powieść Narzeczona z Bizancjum (Die Braut aus Byzanz, 2008) i Grecka Cesarzowa (Die griechische Kaiserin, 2011). Alioth nie zamyka się w jednym gatunku, pisze także literaturę faktu, sztuki teatralne, książki dla dzieci i młodzieży (z motywami magicznymi), a także nie unika wypowiadania się na tematy bieżące, społeczno-polityczne, jak np. Unia Europejska. Alioth uwielbia twórczy proces pisania, a w pisarstwie interesują ją „historie, które nas dotyczą, historie o poszukiwaniu i znajdowaniu, o rozstaniu i ponownym spotkaniu, o miłości i śmierci” (Alioth: Schreibinseln). W roku 2007 ukazała się jej powieść Wnikliwe spojrzenie (Der prüfende Blick – tytuł oznacza badawcze, uważne, wnikliwe spojrzenie) poświęcona Angelice Kauffmann, znakomitej malarce klasycystycznej pochodzenia szwajcarsko-austriackiego. Przygotowując się do napisania powieści Alioth odbyła podróż śladami malarki, przestudiowała wiele dostępnych materiałów (w tym pisma Mengsa i Winckelmanna). Pisarka stara się trzymać historycznych faktów, budując na nich fikcyjną opowieść, jednocześnie rezerwując dla siebie odpowiedni zakres wolności twórczej: w wielu wywiadach podkreśla niemożność pełnego odtworzenia historycznych wydarzeń, postaci i ich mentalności.

Czytaj więcej: Angelika Kauffmann jako malarka i „piękna dusza” w powieści Alioth "Wnikliwe spojrzenie"

Wieloznaczność motywu mewy w poezji Zbigniewa Jankowskiego

Agnieszka Kołwzan

W wielowiekowej tradycji polskiego pisarstwa ptactwo zajmuje miejsce szczególne. Wyrazem tego jest ilość symbolicznych znaczeń przypisywanych temu gatunkowi; ptak konotuje bowiem nie tylko wzniosłość ducha, wyobraźnię, szybkość myśli, ale także twórcę, stwórcę, pośrednika, a z drugiej strony powietrze, płodność, ogień czy miłość [1]. Licznym przedstawicielom nadaje się konkretne cechy ludzkie, np. sowie – mądrość, pawiowi – dumę, gołębiowi – wierność małżeńską. Mewy, choć nie posiadają tak skodyfikowanej i zakorzenionej w ludzkiej świadomości alegorii, stanowią temat wielu legend żeglarskich, według których te morskie ptaki to dusze zatopionych marynarzy.
Zbigniew Jankowski, jako poeta żywiołów, a w szczególności morza, mimo że nie sięga bezpośrednio do podań znanych wilkom morskim, tworzy własną, nowatorską i bogatą semantycznie symbolikę mewy. Na potrzeby niniejszej wypowiedzi z całej gamy znaczeń wybrałam cztery skrajnie różne od siebie ujęcia mewy.

Czytaj więcej: Wieloznaczność motywu mewy w poezji Zbigniewa Jankowskiego

„Nie myśl o mnie źle” Michała Kozłowskiego

Jolanta Szwarc

MYŚLĘ O TOBIE NIEŹLE,

bo po co komuś sprawiać przykrość, szczególnie gdy nie bardzo wiadomo komu. Patrzę na okładkę książki. Michał Kozłowski „Nie myśl o mnie źle” - czarno na białym i pod spodem domy – czarno-białe zdjęcie kolorowego obrazu Tomasza Budzyńskiego. Ten wokalista, malarz i poeta dał na okładkę fotografię swojego obrazu Michałowi Kozłowskiemu – poecie, autorowi tekstów piosenek i przez pięć lat wokaliście rockowemu, który z czasem stwierdził, że lepiej pisać piosenki niż je śpiewać i porzucił wokal.
„Nie myśl o mnie źle”. Dlaczego mam źle myśleć o autorze? Nie znam go. Już bardziej mogę spojrzeć oceniająco na autora wewnętrznego, stwórcę lirycznego „ja”, które przechodzi z wiersza do wiersza, zostawiając w nich ślady DNA autora zewnętrznego.

Prawdziwy Michał Kozłowski wymyślił podszyty lękiem tytuł i wybrał przygnębiający, dołujący obraz domów.

Czytaj więcej: „Nie myśl o mnie źle” Michała Kozłowskiego

„www.john” Edyty Kulczak

Leszek Żuliński

Z PERSPEKTYWY KSIĘŻYCA

To trzeci z kolei tomik poetycki Edyty Kulczak. Jakoś ostatnimi czasy straciłem ją z oczu; gdy jeszcze żył Tadeusz Stirmer (1951-2014), przyjaźń z nim Pani Edyty (wspólne spotkania autorskie itp.) jakoś czyniła ją bardziej widoczną. Wtedy dwa kolejne jej tomiki też recenzowałem (ukazały się w roku 2009 i 2014). A potem gdzieś mi zniknęła. Jednak – okazuje się – w swoim Poznaniu jest aktywna. No, moje zaniedbanie, lecz teraz ten nowy tomik przywraca mi tę arcyciekawą autorkę.

Bohaterem tych wierszy jest tajemniczy John. Trudno powiedzieć, czy całkiem fikcyjny, czy jakoś istniejący, ale to mało ważne. Tej „małoważności” nauczył nas Pan Cogito, który być może (choć wątpię) był dalekim alter ego jakiejś żywej postaci. Mniejsza o to – fikcja literacka bywa nie mniej ważna niż literacki realizm. Ale „poezja wyobraźni” jest chyba w obecnej literaturze fundamentalna.

Czytaj więcej: „www.john” Edyty Kulczak