Marcowy numer "Pomeranii"

Wyszedł marcowy numer kaszubskiego miesięcznika społeczno-kulturalnego "Pomerania". Tradycyjnie już z kilkustronicową wszywką, zawierającą edukacyjny dodatek „Najô Ùczba” - nr 3 (55) 2012. Lecz w bieżącym numerze dodatki są dwa. Drugim jest kwartalnie ukazująca się "Stegna" - nr 1 (23) 2012 - wyodrębniona w osobnym zeszycie, liczącym 36 stron: literackie pisemko w języku kaszubskim. Wyróżnikiem jest zmniejszony - w stosunku do samej "Pomeranii" - format.

Numer otwiera niepokojące słowo "Od redaktora" (Dariusza Majkowskiego). Cytat:
"Komitet Ekspertów uznaje obecnie to zobowiązanie za niespełnione” – takie zdanie dość często pojawia się w sporządzonym przez niego raporcie, w którym opisano, w jaki sposób Polska wypełnia postanowienia Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub Mniejszościowych. Tak negatywnej oceny nie doczekało się do tej pory żadne państwo będące stroną tego międzynarodowego dokumentu.
W wypadku języka kaszubskiego zostało spełnionych zaledwie 17% przyjętych zobowiązań. A przecież ratyfikacja Karty miała być dla nas wielkim krokiem naprzód. Liczyliśmy, że zapewni m.in. kaszubskojęzyczne przedszkola, szkoły podstawowe, w których kaszubski będzie używany jako język nauczania, większy dostęp do mediów publicznych, naukę historii i kultury naszego regionu. Okazało się jednak, że przepisy pozostały martwe, a błędy polskich urzędników mogą się stać – jak określa to dr Tomasz Wicherkiewicz – „zaczynem gnilnym” całego dokumentu.
Na szczęście o Kaszuby i całe Pomorze dbają nie tylko urzędnicy. W gdańskim Ratuszu Staromiejskim, siedzibie Nadbałtyckiego Centrum Kultury, po raz kolejny zostały wręczone Skry Ormuzdowe. Laureaci tej prestiżowej nagrody udowadniają, że niezależnie od dotacji oraz regulacji prawnych miłość do małej ojczyzny można okazywać na każdym kroku i, co ważne, przekuwać ją w czyn.

Informacja ta nie wymaga komentarza. Dopełnijmy tylko informacyjnie, iż zwrot "niezależnie od dotacji" dotyczy faktu nieprzyznania w tym roku wsparcia finansowego MKiDN, co dotknęło też między innymi "Latarnię Morską" (oraz wiele innych pism). Jedni bez takiej - choćby częściowej - dotacji poradzą sobie, inni nie. Lecz to odrębny temat. Tymczasem wróćmy do skrótowej prezentacji zawartości marcowego numeru gdańskiej "Pomeranii".

Na stronach 4 i 5 znajdziemy artykuł prof. Jerzego Tredera "O jotacji nagłosowego i". Dalej Tomasz Rembalski polemizuje z odpowiedzią Brunona Heringa na recenzję TR książki Heringowie. Zarys genealogii rodu, t. I (2010). Również charakter polemiczny cechuje materiał "O pewnej recenzji refleksji kilka" Michała Kargula i Krzysztofa Kordy - rzecz dotyczy omówionych w lutowym n-rze "Pomeranii" przez Tomasza Żurocha-Piechowskiego nowego zeszytu "Tek Kociewskich".

Trwa Rok Młodokaszubów. W marcowym numerze jest kontynuacja tekstu "Wytyczyli nowe drogi" Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego (Młodokaszubi byli obrońcami i wyznawcami zasady, że dusza kaszubska będzie w łączności z polską tylko wtedy, kiedy będzie traktowana po partnersku) oraz artykuł Krzysztofa Kordy "Gdańscy Młodokaszubi".

Co jeszcze? "Walka o polskie litery" Tomasza Rembalskiego (Bronisław Pawłowski ze Stężycy walczył o prawidłowy zapis swojego nazwiska i imion dziecka. Wygrał sprawę w śadzie i za sprawą broszury Konstantego Kościeńskiego stał się przykładem walki z pruskimi szykanami).
"Podwodny świat" Marty Szagżdowicz o prywatnym oceanarium w gdańskim Wielkim Młynie.

"Przyszły z Niemiec i Szwajcarii" Jerzego Łukaszewicza (Znają i śpiewają je niemal wszyscy Kaszubi, a także wielu Polaków, dla których jest to często jedyny znany element folkloru kaszubskiego. O tym, skąd się wzięły „Kaszubskie nuty”, nie wie już jednak zdecydowana większość śpiewających).
"Jubileusz w łopocie żagli" Kazimierza Ostrowskiego - o 90-leciu Chojnickiego Klubu Żeglarskiego, pierwszego klubu jachtowego w Polsce.

Felieton "Przedwiośnie" Marii Pająkowskiej-Kensik.
Opowiadanie kociewskie "Karolek Cycolek" Marii Block.

W dziale "Lektury" omówienia trzech nowych publikacji, w tym tomiku poetyckiego Chlew Hanny Makurat (recenzja Daniela Kalinowskiego).
"Zmiana warty w Wilno Heritage Society" Józefa Borzyszkowskiego (Na Kaszubach w Ontario w AD 2011 odbyły się, jak co roku, tradycyjne uroczystości i spotkania, których kulminacją był Dzień Kaszubski – zorganizowany w Wilnie 6 maja).

"Spotkania kultur" Daniela Kalinowskiego (Mit kulturowy Wielkiego Pomorza od wieków wpływał na myślenie artystów, polityków oraz zwykłych Pomorzan. Wielkie Pomorze to koncepcja i rzeczywistość wypracowana dzięki politycznej aktywności władców dynastii Gryfitów, którzy swoje księstwo pomorskie doprowadzili do imponującej rozległości terytorialnej).

I pożegnania. "Odszedł Marian Majkowski" Danuty Sroki („Każdy miał swój dzień pierwszy i będzie miał swój dzień ostatni, nie zmarnujmy biegnącego między nimi czasu”) - o pisarzu, społeczniku i architekcie urodzonym 85 lat temu w Skrzeszewie. A Bogumiła Cirocka pisze o Zbigniewie Gachu - reporterze i współpracowniku "Pomeranii" ("Zbyszku, dziękujemy...").

Nadto w numerze piszą Słôwk Klôsa, Tómk Fópka, Rómk Drzéżdżónk i inni autorzy - głównie w języku kaszubskim.
Słowem jest co czytać.

Więcej szczegółów: http://www.kaszubi.pl/o/pomerania

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł