W dwudziestolecie „Protokołu Kulturalnego”

Jerzy Grupiński

Na progu zbliżającego się (w roku 2020) pięćdziesięciolecia Klubu Literackiego, spotyka nas miła niespodzianka. Oto spoglądając wstecz, porządkując wydawnictwa klubowe nagle konstatujemy, że „Protokół Kulturalny” wychodzi już dwadzieścia lat, nie zaś (jak wynikałoby z zakłóconej numeracji ostatnich egzemplarzy), lat szesnaście. Wracamy więc do właściwego liczbowego ciągu, dając bieżącemu „Protokołowi” numer 66 i rok XX. Te spojrzenia wstecz natchnęły niżej podpisanego, by kwartalnik zilustrować wybranymi numerami pisma, reprodukcjami opracowanymi przez artystę fotografika Krzysztofa Ratajczaka.

Tak więc najpierw była „płachta”, niby arkusz pod tytułem „Protokół Towarzyski”, wydawana w Centrum Kultury „Zamek” od roku 1995. Jesienią tegoż roku rozpoczął swe życie „Protokół Kulturalny” z rysunkami i wierszami Piotra Pawlaka. Pierwsze numery redagowali: Jerzy Grupiński (prowadzący nieprzerwanie pismo po dziś – dzień), Michał Januszkiewicz, Rafał Kochanowicz. Współpracowali: Paweł Krupka (Ateny), Anatolij Niechaj (Petersburg). W latach 2010 – 2011 Omir Socha redagował dodatek młodych pisarzy pod tytułem „Okowykolokularny”. W pewnym okresie „Protokół” współredagowali także Barbara Kęcińska – Lempka, Jolanta i Stanisław Szwarcowie. Po upadku w roku 2003 „Arkusza”, prowadzonego przez Bogusławę Latawiec, „Protokół” ostał się jedynym pismem literackim w Poznaniu, jeśli nie liczyć z przerwami ukazującego się, uniwersyteckiego „Pro Arte” oraz „Głosu Kultury”, w niewielkim zakresie prezentującego literaturę. Tak było wtedy, tak jest i dziś…

Chyba od początku mieliśmy przysłowiowego „dobrego nosa” do debiutantów, młodych ludzi wchodzących wówczas na strome ścieżki literatury. Publikowali więc w pierwszych numerach „Protokołu” (i debiutowali w imprezach w Sali Kominkowej) twórcy dziś znani, animatorzy środowisk, redaktorzy pism, profesorowie, twórcy serii wydawniczych, przywódcy grup poetyckich, twórcy manifestów, laureaci… Lista byłaby długa więc oto niektóre z nazwisk: Dawid Jung, Michał Januszkiewicz, Piotr Michałowski, Grzegorz Wróblewski, Wojciech Gawłowski, Magdalena Gałkowska, Piotr Bagiński, Bogna Hołyńska, Norbertt Skupniewicz (jako poeta), Tadeusz Stirmer. Roman Bromboszcz debiutował kaprysem filozoficznym pod tytułem „Pudełko zapałek” i wierszem „Herbertowi”, Grażyna Banaszkiewicz prozą „Godzina życia”, Anna Kokot felietonem chłoszczącym Adama Mickiewicza oraz opowiadaniem „Córka bomby”, Sebastian Nowak - wierszami.

Pierwsze numery „Protokołu Kulturalnego”...Wiersze Julii Hartwig, Andrzeja Sikorskiego, Krzysztofa Kuczkowskiego, Andrzeja Sikorskiego, Ewy Najwer, szkice Agnieszki Balewskiej, Sergiusza Sterny – Wachowiaka, Jerzego Korczaka, Egona Naganowskiego, Ryszarda K. Przybylskiego. Młodzi z Trójmiasta: Marek M. Kielgrzymski, Wojtek Boros, Lech Loffo Landecki czyli grupa literacka „Monolit Paraliż”. Tłumaczenia Franza Kafki, Gabriela Marcela, Tiny Stroheker, Emily Dickinson… Wertując trafiam i na płody mego pióra, m.in. na recenzję książki Andrzeja Pańty „Czy świat jest owocem spisku trzecioligowych pederastów?” Pod winietą w pierwszych egzemplarzach prace Salvadore Dali, Stasysa Eidrigeviciusa, Marioli Kalickiej, Zbigniewa Kresowatego, wreszcie i – szałowe zdjęcie Güntera Grassa w tańcu z żoną (nagroda Nobla).

Nie brakowało polemik, protestacji i spornych zdań. Młodzi poeci z Brzegu (poznaję rękę Radosława Wiśniewskiego, twórcy grupy literackiej i redaktora periodyku „Red”) zamieścili PROTESTACYJNY LIST OTWARTY DO MOŻNYCH I ZAMOŻNYCH TEGO KRAJU:
„ My – poeci prowincjonalni, nawóz i sól ziemi czarnej, władający rządem duchot narodu polskiego, zdjęci trwogą o stan umysłów, upadkiem obyczajów w społeczeństwie, brakiem zrozumienia i samotnością egzystencjalną, przez twórców odczuwaną, przerażeni, i nie dla prywaty – jeno dla dobra powszechnego, i ku ocaleniu żądamy niniejszym od tych co władają Rzeczpospolitą jak następuje:
- Natychmiastowego powstrzymania się od pisania jakichkolwiek wierszy i próby ich wydawania;
- Zorganizowania marszu gwiazdorskiego na Warszawę, połączonego z czytaniem jadowitych paszkwili, obrzucaniem epitatami, metaforami;
- Interwencyjnego skupu wszystkich naszych wierszy;
-Oddaniu do punktów skupu żywca wszystkich Pegazów po cenach niższych od minimalnych;
- Ujawnienia nazwisk wszystkich polityków o ilorazie inteligencji poniżej 100 IQ, wraz z żądaniem podania się do dymisji i obowiązkowej reedukacji;
- Powołania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Poetów Upośledzonych Przez Los, Rozgoryczonych i Wypalonych Zawodowo;
- Ulg podatkowych na każdego kolejnego poetę w rodzinie;
- Uznania profesji poety za prawnie chronioną i wprowadzenia zakazu polowań na w.w.”

W tej, jubileuszowej, sytuacji „Protokołu Kulturalnego” pragnę podziękować wszystkim publikującym w naszym kwartalniku pisarzom, redaktorom, współpracownikom, ofiarodawcom.
W nadziei... Ad multos annos!

Jerzy Grupiński

Przyglądamy się wyczynom „Protokołu Kulturalnego” od dziesięciu lat, czego dowody w dziale „przybliżenia periodyków”. Wytrwałości i konsekwencji w dalszym twórczym trwaniu!
redakcja portalu LM

Przeczytaj też wiersze J. Grupińskiego w dziale „poezja” naszego portalu, a także recenzje Jego tomików Dziesięć palców (2009) pióra Jolanty Szwarc, Kuszenie świętego Poetego (2012) autorstwa Anny Łozowskiej-Patynowskiej oraz Sposób na motyle (2018) pióra Leszka Żulińskiego (dział „port literacki”)

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł